De bovenste luchtwegen


Klachten van de bovenste luchtwegen kunnen sterke gelijkenis vertonen met afwijkingen in de lagere luchtwegen: de stridor van de larynx wordt vaak over het hoofd gezien en verward met astma bronchiale. Het essentiële verschil is dat bij een obstructie van de bovenste luchtwegen een inspiratoire stridor ontstaat, terwijl bij een obstructie van de intrathoracale kleine luchtwegen een expiratoire stridor aanwezig is. De bovenste luchtwegen, farynx en larynx, vormen een passief kanaal voor de passage van ventilatiegassen en zijn een actieve barrière tegen schadelijke stoffen voor de lagere luchtwegen.

 

Bij gezonde mensen veroorzaken de bovenste luchtwegen een belangrijk deel van de luchtweerstand, circa 20%. Deze weerstand kan door afwijkingen belangrijk toenemen. Het volume van de extrathoracale luchtwegen is voor een volwassene ongeveer 75ml. 

De neus is voor het conditioneren van de inspiratielucht van groot belang. De relatief nauwe luchtweg van de neus heeft als doel turbulentie van de lucht te veroorzaken.  Het contact van de inspiratielucht met de mucosa wordt erdoor bevorderd. Kleine partikels die  schadelijk zijn voor de lagere luchtwegen, worden op deze manier in de bovenste luchtweg weggevangen.

De nasofarynx en de orofarynx komen achter in de keel samen en vormen de hypofarynx. De hypofarynx verdeelt zich op zijn beurt in de oesophagus(posterieur gelegen) en de larynx(anterieur gelegen). De larynx is opgebouwd uit een aantal kraakbeenderen, de belangrijkste zijn het thyroïd en het cricoïd. Het cricoïd is een gesloten kraakbeenring en heeft dus een gefixeerde diameter. Zwelling van de mucosa ter plaatse leidt daarom tot obstructie. De zwelling kan een gevolgd zijn van een te ondiep ingebrachte tube zodat de cuff tegen de mucosa van het cricoïd drukt. 

De cricothyroïde membraan tussen genoemde larynxkraakbeenderen is een anatomisch belangrijke structuur en de plaats waar in noodgevallen een toegang tot de luchtweg moet worden gezocht. De klepvormige epiglottis is aan de achterzijde van het thyroïd bevestigd. De epiglottis zorgt ervoor dat voedsel bij het slikken in de oesophagus komt door de larynx op dat moment af te sluiten. Als bij inspiratie de trachea naar beneden wordt getrokken, wordt hierdoor de epiglottis naar voren getrokken en de toegang tot de larynx wordt geopend. De stembanden worden geabduceerd om de inspiratieweerstand te minimaliseren. Als de supraglottische ruimte of het gebied van glottis wordt geprikkeld, veroorzaakt dit laryngospasme. Bij bewusteloze patiënten wordt de luchtweg vaak afgesloten door de tong.


Bron: Leerboek intensive-care-verpleegkunde.